Những sinh viên sử dụng laptop vào giờ học sẽ tương đối khác với những sinh viên không dùng, họ dễ bị phân tâm hơn hoặc ít quan tâm đến tài liệu của môn học đó. Nhưng cũng có thể họ là những sinh viên nghiêm túc nhất (hoặc giàu có) vì đã đầu tư vào công nghệ để hỗ trợ cho việc học.

Một loạt thử nghiệm ngẫu nhiên chỉ ra rằng khi sinh viên sử dụng laptop hoặc máy tính bảng, họ học ít hơn và đạt điểm số tệ hơn. Kết quả này có được thông qua những thí nghiệm bao gồm cả trong lớp học thực tế và môi trường được bố trí sẵn.

Ở loạt thí nghiệm thực hiện bởi Trường Đại học Princeton và California, trước lúc tham dự một tiết học, những tình nguyện viên được nhận ngẫu nhiên laptop hoặc bút và giấy để ghi chép. Sau khi tiết học kết thúc, họ sẽ phải làm bài kiểm tra nhằm đánh giá lượng kiến thức tiếp thu được. Hiển nhiên, những người đã sử dụng laptop để ghi chú có kết quả tệ hơn.

Các nhà nghiên cứu giả định rằng, vì tốc độ đánh máy nhanh hơn tốc độ chép tay nên lời của giảng viên được truyền đạt thẳng đến sinh viên thông qua việc đánh máy, thông tin không cần dừng lại ở não bộ để xử lý nội dung.

Ngược lại, với những sinh viên viết tay, họ phải xử lý thông tin tiếp thu được từ não và cô đọng chúng để theo kịp với nhịp độ bài giảng. Thật vậy, trong thí nghiệm này, ghi chú của những người sử dụng laptop gần với dàn ý của bài giảng nhất.

Ghi chép phục vụ hai chức năng chính trong học tập, một là lưu trữ nội dung vật lý (để ôn tập) và hai là mã hóa nhận thức của nội dung được truyền đạt. Những thí nghiệm này cho thấy các thiết bị điện tử giúp cải thiện khả năng lưu trữ, nhưng lại cản trở việc mã hóa thông tin.

Chúng ta có thể hướng dẫn sinh viên sử dụng laptop hiệu quả hơn, khiến họ phải suy nghĩ về kiến thức đó trước khi đưa vào máy. Và ở thí nghiệm tiếp theo, các nhà nghiên cứu đã kiểm định giả thuyết này, họ khuyên những người sử dụng laptop nên tổng kết và cô đọng thay vì chép nguyên văn. Tuy nhiên, kết quả làm bài của họ cũng không nâng lên.

Một thí nghiệm khác cho thấy, các sinh viên sử dụng laptop cũng có thể làm những sinh viên khác mất tập trung. Tại York và McMaster, các nhà nghiên cứu đã thuê sinh viên đến để tham dự một bài giảng, sau đó họ được kiểm tra mức độ hiểu và ghi nhớ.

Một số sinh viên được phân công ngẫu nhiên sử dụng laptop kết hợp với việc phải làm một số tác vụ ngắn, ví dụ như tìm một bộ phim trên mạng. Những người khác được phép tập trung hoàn toàn. Chỗ ngồi của họ cũng được phân bố ngẫu nhiên.

Như được dự đoán, các sinh viên “đa nhiệm” (vừa nghe giảng vừa dùng laptop) đã ít tập trung hơn, kết quả kiểm tra của họ được ghi nhận là thấp hơn 11% so với những sinh viên chép tay. Và điều đáng ngạc nhiên hơn nữa là kết quả của các sinh viên ngồi cạnh nhóm sinh viên “đa nhiệm” cũng bị ảnh hưởng.

Những sinh viên dùng giấy và viết nhưng có thể nhìn thấy màn hình của người kế bên đạt kết quả kiểm tra thấp hơn tận 17% so với những người chỉ thực hiện duy nhất tác vụ “ghi chép cổ điển”. Thật khó có thể tập trung vào bài khi cạnh bên là chiếc laptop đang mở Facebook, Snapchat và email.

Mặc dù vậy, những nghiên cứu trên chỉ bao gồm các thí nghiệm diễn ra trong điều kiện nhân tạo. Sinh viên được trả tiền để tham gia, những bài giảng không liên quan gì đến các môn học thực tế và kết quả thi không ảnh hưởng gì đến điểm số trên lớp.

Môi trường sắp đặt cho phép các nhà nghiên cứu điều chỉnh các nhân tố thí nghiệm một cách cẩn thận và theo đó họ có thể lọc ra các tác nhân ảnh hưởng của việc sử dụng laptop trong học tập.

Nhưng chuyện xảy ra trong một lớp học thực tế có tương tự như vậy không? Ở các lớp học ngẫu nhiên và có nhiều sinh viên hơn thì kết quả sẽ ra sao? Liệu các sinh viên sử dụng laptop có ôn lại những ghi chú chính xác mà họ thu thập được sau giờ học và tập trung hơn nếu không muốn điểm số bị đe dọa?

Để trả lời cho thắc mắc đó, tại Học viện Quân sự Hoa Kỳ (thường được gọi là West Point), một nhóm các nhà nghiên cứu đã tiến hành thử nghiệm.

Tất cả học viên phải tham dự một lớp nhập môn về kinh tế học, mỗi lớp có sĩ số dưới 20, kéo dài trong một học kỳ, được chia ra từng phần và giảng dạy bởi các giáo sư khác nhau. Các học viên đều làm cùng một bài kiểm tra trắc nghiệm và trả lời ngắn trực tuyến, điểm số được chấm tự động.

Các nhà nghiên cứu chia một môn học thành các học phần, mỗi học phần áp dụng một trong các điều kiện học tập sau: (1) học viên được cho phép sử dụng các thiết bị điện tử, (2) thiết bị điện tử bị cấm và (3) cho phép sử dụng máy tính bảng, nhưng chỉ được đặt nó trên bàn sao cho các giáo sư có thể quan sát được.

Vào cuối học kỳ, những lớp cho phép học viên sử dụng các thiết bị điện tử (trong giờ giảng bài) có kết quả tệ hơn, độ lệch chuẩn là 0,2 so với các lớp mà thiết bị điện tử bị cấm.

Những người ủng hộ công nghệ tỏ ra nghi ngờ nghiên cứu này, họ lập luận không thể dùng kết quả ở một lớp học kinh tế tại trường quân sự để so sánh với lớp học về Shakespeare tại một trường cao đẳng cộng đồng.

Tuy nhiên, kết quả nghiên cứu trên không hề bị phớt lờ, nó là tiền đề cho các đánh giá cụ thể hơn, để kiểm chứng liệu kết quả này có thể áp dụng ở những môi trường giáo dục khác nhau hay không.

Theo nhóm các nhà nghiên cứu, cách tốt nhất để giải quyết câu hỏi về độ tin cậy là nhân rộng thử nghiệm này ở nhiều trường đại học khác nhau. Họ còn kiên quyết đi tìm những chứng cứ khoa học thuyết phục nhằm đề xuất lệnh cấm sinh viên bình thường dùng laptop trong lúc giảng viên giảng bài. Tất nhiên, ngoại trừ những sinh viên bị khuyết tật hoặc có khó khăn trong học tập.

Những sinh viên bình thường có thể phản đối vì lệnh cấm laptop sẽ cản trở việc họ ghi chú trên lớp. Tuy nhiên, hiện nay các ứng dụng miễn phí trên điện thoại thông minh có thể nhanh chóng chụp ảnh các trang viết tay và chuyển đổi chúng sang định dạng PDF. Các nhà nghiên cứu khuyến khích sinh viên tổng hợp và đánh máy lại các ghi chú viết tay của mình khi tiết học kết thúc, đó là một cách tuyệt vời để kiểm tra mức độ hiểu bài.

Đối với các lớp chuyên môn, máy tính xách tay sẽ cải thiện hiệu suất học tập. Chẳng hạn như trong một lớp dạy lập trình, người học có thể dùng laptop để thực hành và cùng nhau giải quyết các vấn đề. Nhưng khi tiếp thu các bài giảng truyền thống, tốt hơn hết là đặt laptop của họ ở nhà và cầm lấy một cây bút.